Lời thề dưới gốc hoàng lan.Ngôi chùa nhỏ nằm trong một khu phố vắng nên nó càng mang nét thanh tịnh hiếm có giữa chốn thị thành. Một ngày cuối tháng 11, đất trời vẫn chưa thực sự vào đông, cái khí dìu dịu của mùa thu vẫn còn len lỏi vào từng nhịp sống.Khánh Nam đã khỏe trở lại nhiều ngày nay. Sáng sớm, anh đã thức dậy đưa bà nội và Minh Sang đến chùa này. Minh Sang ở đây cũng đã được bốn tháng, vẫn nhẹ nhàng và tươi tắn như một ngày nắng nhẹ tháng 10 êm dịu. Đôi khi cô bé bộc lộ ra những nỗi buồn vu vơ, đôi khi lại nhõng nhẽo như một đứa trẻ, có lúc hiền thục, đảm đang như một cô vợ nhỏ. Ở Minh Sang có một lực hút mà anh phải gồng mình lên mới cưỡng lại được.Hôm nay là chủ nhật, người đến chùa thắp hương khá đông. Khánh Nam khá kiên nhẫn ngồi nghe một nhà sư đọc kinh làm lễ giải hạn cho anh. Cũng như trước đây mỗi lần theo lũ bạn đến nhà thờ nghe cha cố giảng kinh, anh chẳng hiểu lắm những hỉ nộ ái ố mà bà anh hay nói. Mẹ dạy anh, Phật ở tại tâm, trong lòng tự tu nghĩa là đã có Phật rồi. Điều đó anh cũng không hiểu nốt.Tiếng đọc kinh cứ thế dội vào đầu óc anh rồi bật trở lại, vang mãi. Đầu óc anh bị cuốn theo những tiếng trầm bổng ấy, anh chẳng còn nghĩ được gì trong đầu nữa.Anh đứng dậy, lẳng lặng bước ra ngoài.Cái không khí thanh tịnh ở đây làm anh cảm thấy thật dễ chịu. Anh bước xuống những bậc đá, đi giữa hai hàng cây nở đầy hoa vàng nhạt, mùi thơm quyện vào tóc và quần áo. Lối đi này dẫn ra một hồ nước rộng. Xung quanh hồ cũng trồng toàn cây hoa màu vàng kia.Bất giác, anh vươn vai hít một hơi dài đầy sảng khoái.Mắt anh nhìn quanh và dừng lại ở một gốc cây. Dưới gốc cây có một người, mặc áo trắng giản dị đang ngồi dựa lưng đọc sách. Gương mặt mộc, sáng, hàng mi cong, đôi mắt khép hờ trông thật đẹp, nhưng điều anh ngạc nhiên nhất ở khuôn mặt nhìn nghiêng đó chính là nó rất quen thuộc với anh. Anh ngạc nhiên vì phát hiện ra vẻ mặt đẹp một cách kì lạ của con người đó. Anh đến gần, có lẽ cô quá chăm chú đọc sách nên không để ý đến anh.Mãi cho đến khi anh gọi, con người đó mới ngẩng đầu lên.- Xấu gái...Phượng Vũ ngẩng đầu lên, nhìn anh ngạc nhiên không kém.- Anh đang làm gì ở đây thế?Thích thú vì gặp cô ở một nơi đặc biệt thế này, anh đến ngồi xuống cạnh cô, nói:- Tôi đưa bà nội đến đây thắp hương. Mà cô có nhã hứng đến đây đọc sách cơ đấy?- Tôi có thói quen này lâu rồi.- Phượng Vũ gập quyển sách lại.- Thế mà chẳng bao giờ cô rủ tôi đi cùng.- Khánh Nam tỏ vẻ giận hờn.- Đến chùa là để tu tâm cho tịnh, gạt bỏ tạp niệm, thoát khỏi những dung tục của trần đời chứ đâu phải là nơi để hẹn hò trai gái.- Ặc...ặc... A di đà phật...- Anh bắt chiếc nhà sư khi nãy anh gặp và phá lên cười- Hẹn hò á? Ý tưởng mới mẻ đó...Phượng Vũ đưa mắt nhìn anh, định nói gì đó nhưng rồi lại thôi. Thấy cô im lặng, nhìn mãi vào cuốn sách trên tay, Khánh Nam lại hỏi:- Mà cô đang đọc cái gì vậy?- Một tập truyện ngắn...- Cô hé tay để anh có thể nhìn rõ tựa đề của cuốn sách.Tên tập truyện ấy là “Sợi tóc”, một tập truyện ngắn của Thạch Lam. Nhưng Khánh Nam chẳng biết gì về tập truyện cũng như tác giả ấy, vì anh không có cơ hội tiếp xúc nhiều với văn học Việt Nam. Những cuốn sách tiếng Việt mà mẹ hay mua cho hai anh em anh khi ở Hà Lan toàn là truyện thiếu nhi hoặc truyện cổ tích, cốt để hai anh có thể đọc thông viết thạo tiếng nói mẹ đẻ của mình.- Nhìn mặt anh là tôi biết anh không biết gì về nó rồi.- Phượng Vũ tiếp.- Cho tôi xem qua chút.Nam cầm lấy cuốn sách, lật giở ra một vài trang Khi anh lật đến trang truyện ngắn có tên “Dưới bóng hoàng lan” một bông hoa rơi xuống lòng anh. Bông hoa được ép cẩn thận trong cuốn sách, mùi thơm bay ra làm anh thoáng ngây người. Chính là loại hoa màu vàng ánh lục nở đầy trên đầu hai người lúc này.Anh nhặt bông hoa đang ép dở lên, đặt nó vào chỗ cũ, ngẩng đầu hỏi Phượng Vũ:- Hoa này có tên là gì thế xấu gái? Tôi thấy ở đây trồng toàn loại cây hoa này...- Hoàng lan...- Phượng Vũ ngửa cổ lên nhìn những tán cây lấp ló những chùm hoa vàng đang mùa nở rộ.- Ồ...- Khánh Nam khẽ thốt lên.- Ngồi đọc “Dưới bóng hoàng lan” dưới những gốc cây này, cô cũng thật hay đó xấu gái. Này, truyện này nói về cái gì thế, kể tôi nghe xem.- Anh tự đọc đi.- Phượng Vũ lắc đầu, mắt lại nhìn lên những chùm hoa vàng đang đung đưa trong gió.Một câu chuyện tình. Khánh Nam gập cuốn sách lại sau khi đọc xong truyện ngắn ấy và nhận xét. Anh ngẩng đầu nhìn Phượng Vũ, hàng mi khép hờ trên đôi mắt đen mơ màng, tự nhiên anh có cảm giác xao xuyến đến lạ kì. Anh vội lên tiếng để gạt đi những suy nghĩ không hay ho:- Cô có nghĩ họ sẽ được bên nhau không?- Đôi khi chúng ta chỉ có quyền hy vọng.- Phượng Vũ cười- Vì cuộc đời có quá nhiều bi kịch, mà bi kịch thì chẳng đến với riêng ai đó. Nó có thể là bất cứ người nào, trong bất cứ hoàn cảnh nào...- Thế thì ta cứ nên tin là họ sẽ có hậu chứ?- Ừm, Thạch Lam để kết thúc bỏ ngỏ như thế là cốt để cho chúng ta hy vọng mà. Anh có quyền viết cho riêng lòng anh một cái kết khác theo ý anh. Nhưng đôi khi không phải lúc nào cũng nên là một cái kết hoàn hảo.Và Phượng Vũ lại ngâm nga hát một đoạn ca khúc rất hay mà anh không biết: “Vườn nhà em bát ngát hương hoàng lan tỏa bay...” Anh ngẩn ra nhìn cái dáng vẻ đẹp đầy lãng mạn của Phượng Vũ khi hát đoạn nhạc đó.Một cảm xúc lạ lẫm hiển hiện thật rõ trong lòng anh.Phượng Vũ ngừng hát, quay sang nhìn anh, hỏi:- Anh đang nghĩ gì mà ngây ra thế?- Cô hát hay lắm...- Anh cười khiến cô bối rối quay đi.Khánh Nam ngồi dựa vào gốc cây, quay lưng về phía lưng cô, cũng ngẩng đầu nhìn tán cây đầy hoa. Anh nói:- Nếu tôi là anh chàng Thanh kia (nhân vật chính của “Dưới bóng hoàng lan”) thì nhất định tôi sẽ quay lại tìm cô gái đó. Không nên phụ lòng một người con gái như thế đúng không?- Quan trọng là dù chưa nói ra nhưng trong lòng họ đã thầm hẹn ước và tự nguyện gắn bó rồi. Nên dù có bao nhiêu tháng, bao nhiêu ngày, tôi nghĩ Nga sẽ đợi anh ta quay về, như Vọng Phu ấy...- Vọng Phu là gì?- Khánh Nam hỏi, tự cảm thấy xấu hổ vì bản thân mình chẳng hiểu gi về quê hương nơi anh đang sống cả.- Để tôi hát cho anh nghe nhé!- Phượng Vũ đề nghị- Nhưng tôi không hứa là sẽ hát hết đâu, vì bài hát này buồn lắm.“Người vọng phu trong lúc gió mưa.Bế con đã hoài công để đứng chờ,Người chồng đi đã bao năm chưa thấy vềĐá mòn nhưng hồn chưa mòn giấc mơCó đám cây trên đồi gióng trông trong mơ hồ,Ngày nào tròn trăng lại nhớ đến tích xưaKhi tướng quân qua đồi, kéo quân, quân theo cờ,Đoàn cỏ cây hãy còn trẻ thơ cho đến bây giờ đã thành đoàn cổ thụ giàMà chờ người đi mất từ ngàn xưa,Nàng đứng ôm con,Xem chàng về hay chưa? Về hay chưa?Có ai xuôi vạn lý nhắn đôi câu giúp nàng,Lấy cây hương thật quý, thắp lên thương tiếc chàng.Thôi đứng đợi làm chi, thời gian có hứa mấy khi sẽ đem đến trả đúng kỳNhững người mang mệnh biệt ly.”Tiếng hát im bặt, Khánh Nam cũng không muốn nghe tiếp nữa, vì nó làm anh cảm thấy khó chịu quá! Những bài hát sôi động hiện nay không thể làm anh có cảm xúc mạnh như lúc này. Cái giọng hát cao vút và buồn não nề của Phượng Vũ vẫn còn vang trong đầu anh.- Câu chuyện về nàng Tô Thị đấy.- Phượng Vũ nói với anh, anh không biết vẻ mặt của cô lúc này như thế nào, nhưng cầu mong là cô đừng bao giờ nhìn thấy vẻ mặt của anh lúc này.- Có người dại dột đến thế sao?- Đó không phải là dại dột. Nó là tình yêu, và là bi kịch nữa.- Hứa với tôi một câu nhé xấu gái.- Chuyện gì?- Cô...đừng bao giờ làm Vọng Phu nhé!Một sự im lặng thật dài phía sau câu nói đó. Không ai nhìn thấy gương mặt của đối phương lúc đó, nhưng có lẽ cả hai đều đang rất ngượng. Khánh Nam vội chữa cháy cho cái tình huống dở khóc dở cười này bằng một câu nói giống cái giọng điệu hằng ngày của anh:- Nếu cô mà hóa đá thì tôi biết cãi nhau với ai chứ? Vả lại hóa đá rồi thì suốt ngày chỉ đứng một chỗ nhìn người ta, buồn chết đi được ấy chứ...Nói dài thành nói dại, Khánh Nam im lặng sau câu nói đó của mình. Phượng Vũ khẽ cười:- Vì ai đó mà có thể hóa đá để chứng tỏ lòng mình thì cũng đáng đấy chứ. Nhưng chắc tôi sẽ không đủ dũng cảm để chờ đợi như thế đâu... Nên anh đừng có lo...Khánh Nam mỉm cười.Hai người cứ ngồi như thế cho đến khi anh nghe thấy tiếng gọi của Minh Sang.Minh Sang nhìn anh, rồi nhìn sang Phượng Vũ, nói:- Bà bảo em đi gọi anh về.- Anh biết rồi.- Khánh Nam gật đầu và đứng dậy.Trước khi đi, anh hỏi Phượng Vũ:- Cô có muốn về cùng chúng tôi không?- Không... tôi ở đây hết ngày mới về.- Vậy tôi về trước nhé! Hẹn gặp cô ngày mai ở trường.- Tạm biệt.Sang kéo tay anh đi. Cô bé ngẩng đầu nhìn những bông hoa vàng, quay lại nhìn Phượng Vũ rồi lại nhìn sang Khánh Nam.“Vườn nhà em bát ngát hương hoàng lan tỏa bay....” Ngày hôm ấy, câu hát và mùi hương hoàng lan còn theo anh mãi vào trong giấc ngủ.