Đầu tháng năm, Khai Bình hoàng đế Triệu Phụ bị bệnh đầu phong1, phải nằm một chỗ dưỡng bệnh.
[1] Một chứng đau đầu mãn tính
Triệu Phụ bị chứng đầu phong đã lâu, khoảng mười mấy năm trước còn bị một cơn rất nặng, đến nỗi sau khi tỉnh lại thì nhất quyết truy tìm bí quyết trường sinh bất lão. Hằng năm Triệu Phụ đều bị đầu phong một lần, giờ có lẽ do tuổi tác lớn, lần này bệnh vô cùng nghiêm trọng. Triệu Phụ hoãn lên triều, giao hết việc cho Trung Thư Tỉnh, còn mình thì tĩnh dưỡng ở điện Phúc Ninh.
Là Khởi Cư lang, Đường Thận không vì thế mà được nghỉ.
Mỗi ngày, các Khởi Cư lang và Khởi Cư xá nhân phải canh gác ngoài điện Phúc Ninh. Họ không có gì để ghi cả, chỉ đứng đó gác thôi. Đến chạng vạng thì về Trung Thư tỉnh báo cáo với các thừa tướng. Đường Thận mỗi lần báo cáo thì chủ yếu nói xem hôm nay có chuyện gì lớn không. Tỷ như bệnh tình Triệu Phụ có chuyển biến xấu không, Triệu Phụ có dặn dò gì các thừa tướng không; ngày mai Triệu Phụ có tính toán gì không, tiếp tục hoãn lên triều hay định làm gì khác.
Điện Cần Chính là nơi các tướng công trong Trung Thư tỉnh làm việc mỗi khi vào cung.
Hàng ngày các sự vụ lớn nhỏ trong triều đều được đưa đến điện Cần Chính trước, các quan trong Trung Thư tỉnh thẩm tra xong, viết kiến nghị vào rồi dâng lên Triệu Phụ. Triệu Phụ xem xong thì phê vào đấy rồi đưa về điện Cần Chính. Nếu các tướng công không có ý kiến gì thì bản tấu được trả về. Nếu các tướng công có ý kiến khác thì lại đệ sổ lên cho Triệu Phụ duyệt lại.
Đường Thận đi đến điện Cần Chính, bước quá một cánh cổng che rèm hoa. Qua cổng là thấy một cánh cửa khảm bốn đóa hoa mai.
Đi qua cánh cửa đó, Đường Thận được một viên Tiểu lại dẫn đến gian phòng của Tả thừa – Trần tướng công.
“Hạ quan Đường Thận, xin được diện kiến Trần tướng công.”
Trần Lăng Hải đang xem một quyển tấu, nghe thấy tiếng nói thì ngẩng lên. Tiểu lại hành lễ với ông rồi rời khỏi phòng. Một tay cầm bản tấu, Trần Lăng Hải quan sát Đường Thận bằng ánh mắt đầy hứng thú. Ông ta cười: “Đường đại nhân đến rồi.”
Đường Thận chắp tay: “Thần đến báo cáo công việc ạ.”
Tiếp đó, Đường Thận bẩm báo những chuyện trong ngày ở điện Phúc Ninh. Kỳ thực cũng không có việc gì cả, Triệu Phụ nằm trong điện Phúc Ninh một ngày một đêm, không gặp quan nào, cũng không ra khỏi cung đi lại. Gần đến chạng vạng ông ta mới bảo Đường Thận dặn Trung Thư tỉnh tiếp tục quản lí triều chính, sau đó uống thuốc Thái y sắc cho, mơ màng ngủ thiếp đi.
Trần Lăng Hải nghe báo cáo xong, nói: “Đường đại nhân vất vả rồi.”
Đường Thận lấy làm lạ, rõ ràng đây là lần đầu cậu gặp Trần Lăng Hải, tại sao ông ta lại thân thiết với cậu đến thế?
Trung Thư tỉnh có bốn vị thừa tướng, lần lượt là Tả tướng, Hữu tướng, Tả thừa và Hữu thừa. Hai vị Tướng xếp hàng trên, là Tể tướng trong triều; hai vị Thừa có nhiệm vụ hỗ trợ, là Phó tướng của triều đình. Trần Lăng Hải là một trong hai Phó tướng. Bốn người này mới đích thực là các tướng công của Đại Tống. Ngoài ra, Lục bộ Thượng thư trong Trung Thư tỉnh cũng tạm được gọi một cách kính trọng là “Tướng công”. Vương Trăn và các Thượng thư khác chính là kiểu “Tướng công giả” như vậy.
Đường Thận than thầm trong lòng, nói: “Hạ quan chỉ làm đúng bổn phận thôi ạ.”
Báo cáo xong, Đường Thận vái chào Trần Lăng Hải, chuẩn bị rời cung. Cậu vừa ra khỏi phòng của Trần Lăng Hải thì đụng độ một người đàn ông trung niên với chòm râu nhỏ, mặc quan bào nhị phẩm, tiến tới từ phía đối diện trên hành lang chạm trổ hoa. Nhìn thấy Đường Thận, ông ta tỏ vẻ hết sức kinh ngạc. Trần đại nhân lúc ấy cũng đi ra, vui vẻ chào: “Mạnh đại nhân.”
Vị này đúng là Thượng thư bộ Lễ Mạnh Lãng.
Mạnh Lãng thấy Đường Thận thì ánh mắt soi mói chòng chọc còn ngang nhiên hơn cả Trần tướng công. Ông ta quan sát từ đầu đến chân Đường Thận một hồi. Trước đây, chính ông ta là người đọc tên Đường Thận ở buổi thi Đình, tuyên bố cậu là Thám hoa khoa thi năm Khai Bình thứ hai mươi bảy. Thế mà giờ ông ta lại giả vờ như không hề quen biết, cố ý hắng giọng hỏi: “Trần đại nhân, ai đây ý nhỉ, sao ta chưa thấy ở điện Cần Chính lần nào thế?”
Trần tướng công nói: “Đây là Khởi Cư lang Đường Thận – Đường đại nhân.”
Mạnh Thượng thư cố tình diễn: “Ồ, thì ra là Đường đại nhân. Đường đại nhân đến đây có việc chi?”
Đường Thận: “…”
“Bẩm Mạnh đại nhân, long thể của bệ hạ không được khỏe, hạ quan đến đây báo cáo tình hình.”
Mạnh Thượng thư dài giọng: “Đến Trung Thư tỉnh báo cáo mà chỉ báo cáo với mỗi mình Trần đại nhân ư? Thế còn bọn ta thì sao?”
Đường Thận: “…”
Mạnh Thượng thư: “Đường đại nhân không thể bên trọng bên khinh thế được, chúng ta đều quan tâm đến long thể bệ hạ. Chi bằng, trước hết ngươi hãy báo cáo với ta đi, báo cáo xong, ta lại dẫn ngươi đến gặp Chung đại nhân, Từ đại nhân… báo cáo hết một lượt cho đủ.”
Đường Thận: “…”
Ô cái lão này bị dở hơi à?
Đường Thận tưởng Mạnh Lãng cố ý gây khó dễ cho mình.
Nhưng Mạnh Thượng thư bừng bừng phấn khởi dắt Đường Thận đi hết chỗ nọ đến chỗ kia. Đầu tiên là tìm gặp Tả tướng – Kỷ đại nhân, Kỷ đại nhân đi vắng. Xong ông ta lại dắt cậu sang gặp Vương đại nhân, khéo chưa, Vương đại nhân cũng vắng mặt. Thế là bốn vị tướng công – đại quan nhất phẩm quyền quý nhất triều đình, đã vắng mất hai vị rồi. May quá, Hữu thừa – Từ đại nhân thì có trong phòng. Từ đại nhân là một ông cụ tóc hoa râm, tươi cười hiền hậu. Ông nghe Đường Thận là ai xong, bèn nheo mắt cười, chăm chú nhìn cậu rồi nói: “Còn Thượng thư Lục bộ nữa thì sao? Nhớ để bộ Hộ chốt sổ nhé.”
Mạnh Thượng thư mỉm cười: “Vâng.”
Thượng thư Lục bộ là quan nhị phẩm, không có gian làm việc riêng như bốn vị tướng công. Họ chia nhau hai người một phòng. Mạnh Thượng thư rất quái chiêu, đầu tiên là dẫn Đường Thận đến bộ Lại, bộ Công, bộ Hình, bộ Binh, rồi cuối cùng mới quành về phòng làm việc chung của bộ Hộ và bộ Lễ.
Mạnh Thượng thư đẩy cửa vào phòng, Vương Trăn ngẩng lên. Thấy Đường Thận sau lưng Mạnh Lãng, Vương đại nhân liền nhíu mày.
Mạnh Thượng thư giới thiệu: “Vương đại nhân, quan viên trong cung đến bẩm báo tình hình này.”
Vương Trăn đứng dậy, bước tới trước mặt Đường Thận, mỉm cười gọi: “Tiểu sư đệ.”
Mạnh Thượng thư hoảng hốt: “Hóa ra Vương đại nhân và Đường đại nhân là sư huynh đệ sao? À ừ nhỉ, tự dưng ta lại quên béng mất có chết không cơ chứ.”
Đường Thận: “…”
Tôi thấy da mặt ông xứng với áo bào quan lớn nhị phẩm lắm đấy!
Vương đại nhân thản nhiên nói: “Nếu đến báo cáo công tác thì báo cáo đi.”
Đường Thận cung kính nhắc lại tình hình của Triệu Phụ. Đường Thận nói chuyện thong thả từ tốn, không hèn mọn hay cao ngạo, không nóng nảy hay kiêu căng. Tuy thái độ khiêm nhường là vậy, nhưng trong bụng là vô số lời chửi thầm không thể lộ ra.
Vương Trăn nghe xong liền nói: “Bệ hạ long thể bất an, bá quan chúng ta không thể san sẻ mối lo giúp bệ hạ, quả là thất trách. Mạnh đại nhân, nghe nói triều Chu có một nghi lễ cổ là xây đài trong cung, tụng kinh cho bệ hạ trong chín ngày, thông qua đó mà cầu phúc cho Thiên tử, xin trời phù hộ Thiên tử vạn phúc. Lễ này khi xưa vốn do Đại tư tế cử hành, ngày nay e là chỉ Mạnh đại nhân mới xứng với nhiệm vụ này thôi. Ngày mai ta sẽ viết ngay bản tấu, xin bệ hạ ân chuẩn cho Mạnh đại nhân cầu phúc vì Thiên tử. Việc cao cả như vậy vi thần lúc nào cũng mong được thực hiện. Tiếc là ta chưa từng chấp chưởng bộ Lễ, đành phải nhường vận may này cho Mạnh đại nhân rồi.”
Mạnh Lãng sửng sốt: “Sao ta chưa từng nghe nói đến Chu lễ này?”
Vương Trăn tỉnh bơ: “Có mà, trong sách Nhĩ Nhã2 ấy.”
[2]Một cuốn từ điển thời cổ đại của Trung Quốc
Mạnh Lãng: “Thật à?”
Vương Trăn: “Thật mà.”
Mạnh Lãng: “…”
Mạnh Lãng: “Ta chợt nhớ ra nhà có chút việc, cáo từ trước, không quấy rầy Vương đại nhân và Đường đại nhân tán gẫu.”
Mạnh thượng thư quày quả ra về, Đường Thận đó giờ chưa thấy quyền thần nào lật mặt nhanh như lật bánh tráng thế.
Vương Trăn dọn mấy món đồ, bảo: “Chúng ta cũng về thôi.”
Đường Thận không phản ứng kịp, ngơ ngác nhìn chàng.
Vương Trăn mỉm cười, đưa tay vén một sợi tóc mướt mồ hôi vương trên trán Đường Thận, nói: “Sắp khóa cổng cung rồi, hôm nay ta không có phiên trực trong cung. Chẳng nhẽ, tiểu sư đệ muốn ở lại điện Cần Chính ư?”
Đường Thận: “…”
“Về về về ạ.” Cậu muốn về từ tám mươi đời bảy mươi kiếp trước rồi!
Ngồi trong xe ngựa của quan Thượng thư, Đường Thận lại được dịp đi chùa xe Vương Trăn. Xe ngựa lọc cọc lăn bánh rời khỏi hoàng cung.
Vương Trăn giải thích: “Điện Cần Chính không bận bịu tối ngày như các đệ nghĩ đâu. Tháng trước thì điện Cần Chính bận việc làm đường lên phía Bắc, sang tháng năm thì việc đã bớt đi rồi. Trong sáu bộ ấy à, rảnh nhất là bộ Lễ. Lúc trước đệ không sang đây, cứ mỗi khi đệ phụ trách viết ý chỉ của Thánh Thượng vào sổ truyền đến điện Cần Chính, Mạnh đại nhân mà thấy là lại cố tình cầm đến cho ta xem.”
Đường Thận: “Ủa, vì sao thế ạ?”
Vương Trăn nhìn Đường Thận, ánh mắt hóm hỉnh: “Không hiểu à?”
Đường Thận suy nghĩ một chút: “Vì đệ là sư đệ của huynh?”
“Bởi vì chữ chúng ta na ná nhau.” Vương Trăn than thở: “Đệ đi thi cách đây cả năm rồi. Mạnh đại nhân đúng là rỗi hơi, cứ ghim mãi! Bình thường đệ không đến điện Cần Chính thì thôi, hôm nay đệ đến, ông ta càng cố tình muốn trêu đệ. Thật ra cũng chẳng phải bông đùa đệ đâu, ông ta muốn chọc ta ấy mà, mỗi tội lại liên lụy đến đệ.”
Nói vậy cũng giống như khẳng định rằng, một năm trước, Đường Thận có thể đỗ Thám hoa được là nhờ Vương Trăn không tiếc sức hỗ trợ phía sau.
Đường Thận lặng lẽ nói: “Đa tạ Tử Phong sư huynh.”
Vương Trăn nhìn cậu một lát, hỏi: “Ăn tối chưa?”
“Chưa ạ.”
“Thế sang phủ Thượng thư cùng ăn nhé.”
Xơi một bữa cơm Giang Nam ngon lành ở phủ Thượng thư xong, Đường Thận về nhà. Cậu nhẩm đếm lại ngày trực trong cung của mình, về cơ bản là cứ ba ngày phải đến điện Cần Chính một buổi!
Hầy, phiền ghê!
Đường Thận đã chuẩn bị sẵn tinh thần những lần tới đến điện Cần Chính báo cáo sẽ bị Mạnh Thượng thư và các quan lớn khác hóng hớt trêu chọc. Nào ngờ ba ngày sau, đến phiên cậu vào cung trực, Đường Thận nghe Lý Thư nói rằng, Thượng thư bộ Lễ – Mạnh đại nhân đã lên đàn trời tụng kinh cầu phước cho Triệu Phụ rồi!
Lý Thư: “Nghe đồn là Vương tướng công bảo, xưa kia có nghi lễ thời Chu như vầy. Ban đầu Mạnh tướng công chẳng thèm để ý, chỉ coi là Vương tướng công bịa ra thôi. Ai ngờ hôm sau vương tướng công cầm một quyển sách cổ đến thật, chỉ thẳng vào cho Mạnh tướng công xem. Mạnh tướng công trố mắt, không bàn cãi gì nữa, xế chiều hôm ấy lên thẳng đàn trời tụng kinh luôn.”
Đường Thận: “…Ra vậy.”
Vương Trăn nói làm sao mà sai được.
Ba năm trước, Lương Tụng từng bảo Đường Thận rằng đời thầy đã gặp một người đọc đến đâu nhớ đến đấy, người ấy chính là Vương Trăn.
Không có Mạnh đại nhân lượn ra lượn vào, Đường Thận đến điện Cần Chính báo cáo tình hình, giỏi lắm thì bị các quan lớn nhìn ngó thêm một tí, chứ không ai cố tình mượn cậu để chọc ghẹo Vương Trăn.
Sau nửa tháng, sức khỏe của Triệu Phụ có khởi sắc.
Một buổi chiều nọ, Đường Thận và Khởi Cư xá nhân đang trông ngoài điện Phúc Ninh thì thấy một người trẻ tuổi mặc quan bào đỏ thẫm từ xa đi tới. Thiếu khanh Đại lý tự được hoàng đế triệu đến điện Phúc Ninh, vua tôi trò chuyện gần nửa canh giờ.
Tô Ôn Duẫn còn ở bên trong, Đại thái giám Quý Phúc đã ra ngoài, nói: “Đường đại nhân, quan gia cho đòi ngài vào ạ.”
Đường Thận lập tức tiến vào điện.
Triệu Phụ nằm trên giường, hai má gầy sọp, khí sắc hư nhược. Thấy Đường Thận vào, ông ta nói: “Cảnh Tắc, trước kia ngươi làm việc ở viện Hàn Lâm cũng lâu, coi như quen thuộc với viện Hàn Lâm. Phỉ Nhiên muốn tìm một quyển sách cho trẫm ở viện, ngươi dẫn hắn đi, được không?”
Tim Đường Thận hẫng một nhịp, cậu hành lễ, nói: “Thần lĩnh mệnh.”
Triệu Phụ mỉm cười: “Phỉ Nhiên, ngươi đi theo cậu ta đi.”
Đường Thận ngẩng lên, tình cờ chạm mắt với Tô Ôn Duẫn.
Có gì đó nháng lên trong đôi mắt rực rỡ như nắng ban mai của anh ta, anh ta cũng đang nhìn Đường Thận. Nghe Triệu Phụ dặn dò xong, Tô Ôn Duẫn nhếch môi, tủm tỉm nói: “Vâng.”