*Chương này có nội dung ảnh, nếu bạn không thấy nội dung chương, vui lòng bật chế độ hiện hình ảnh của trình duyệt để đọc.
Chương 34: Cây vô dụng có thể giữ được tính mạng, gà vô dụng lại bị mất mạng?
Về tới nhà, Hứa Trân cùng tiểu ăn mày nói chuyện học quán.
Chờ hôm sau trong cung hưu mộc ( ngày nghỉ), Hứa Trân liền dẫn tiểu ăn mày đi học quán báo danh nhập học.
Hồng Đô học quán giáo học nội dung nhiều, bao gồm các loại thư họa, thư từ, sử học, kinh luân, hơn bốn mươi môn học, mỗi đệ tử ít nhất phải báo sáu khóa trình ( lịch học), học quán năm ngày nghỉ một, mỗi ngày tới trường học một đến ba môn khóa.
Đệ tử ngàn người, quy mô cùng trình độ chính quy không phải Thanh Long Sơn có thể so sánh.
Học quán tuy ở góc đường Trường An, nhưng kiến lập dựa núi, hoàn cảnh ưu mỹ, có tiếng suối róc rách, bên cạnh núi kiến lập Tàng Thư Các, tĩnh tư phòng, rừng trúc rậm rạp, núi đồi uốn khúc.
Chủ sự ngồi cạnh cửa giải quyết học vụ học quán.
Hứa Trân giao xong tiền nhập học, đi tới cạnh cửa điền chương trình học, nàng tôn trọng ý kiến tiểu ăn mày, quay đầu dò hỏi: "Ngươi muốn học sáu môn nào?"
Tuân Thiên Xuân nói: "Nghe tiên sinh."
Hứa Trân gật đầu, tùy ý chọn mấy cái đứng đầu, bao gồm học võ, nho học, đạo học sử học các loại.
Chủ sự giúp Tuân Thiên Xuân làm thẻ gỗ, hắn đem thẻ đưa cho Tuân Thiên Xuân, nhìn khuôn mặt Tuân Thiên Xuân dịch dung qua, tán dương một hồi: "A muội Viên Ngoại Lang thật là một nhân tài, khí độ bất phàm a!"
Hứa Trân nghe thế không nhịn được cười.
Đây là đại phản phái, đương nhiên khí độ bất phàm.
Chủ sự bàn giao mấy chuyện, tỷ như đồng học cùng khóa trình an bài thời gian các loại.
Hứa Trân chăm chú nghe, mang theo tiểu ăn mày đi tìm phòng học, sau khi tìm được, nhìn tiểu ăn mày cùng đồng học trong học đường chắp tay gật đầu, bầu không khí hòa hợp, lúc này mới yên tâm rời đi.
Nhưng chưa đi được mấy bước, nàng nhìn ven đường có ba người, bộ dáng quen mắt, dường như là lần trước cùng nhau đá xúc cúc.
Có một người mắt sắc cũng nhìn thấy Hứa Trân, từ xa hô: "Này!"
Hứa Trân không muốn quản việc không đâu, xoay người liền muốn đi.
Người mắc sắc kia đã chạy về phía Hứa Trân, chạy tới trước mặt cản đường đi của Hứa Trân, gọi hỏi: "Không phải trước đó ngươi làm công sao?! Tại sao lại đứng ở chỗ này?"
Người này chính là người lúc trước đá cầu tới trước mặt Hứa Trân, lúc đó người này không muốn chơi xấu bắt Hứa Trân bồi thường, Hứa Trân đối với vài tên thiếu niên đá cầu này ấn tượng không tệ.
Nàng suy nghĩ một chút, tính tình tốt giải thích: "Ta không phải làm công."
Người kia càng vô cùng lễ phép, cười nói: "Không quản ngươi có làm công hay không, lần trước tài học của ngươi thật sự rất lợi hại, toán khoa ngươi học từ đâu, có phải cũng là Hồng Đô học quán không? Vì sao trước đây chưa từng ở học quán gặp ngươi?"
Hứa Trân nói: "Ta cũng không ở học quán, hôm nay chỉ đúng dịp tới đây."
Người kia nghe vậy mừng rỡ, gật đầu: "Vậy thì tốt quá!"
Hứa Trân nghe không hiểu ra sao, đang muốn hỏi, người kia đưa tay nắm lấy tay áo Hứa Trân đi về phía trước, nói: "Ngươi hiểu biết nhiều, mau tới khuyên nhủ huynh đệ của ta!"
"Cái gì?" Hứa Trân không hiểu rõ, dừng bước lại, không muốn đi về trước.
Người kia nói: "Đi theo ta a!"
Hứa Trân nói: "Ngươi trước nói rõ ràng a!"
Người kia hết cách rồi, không thể làm gì khác hơn đè thấp thanh âm nói: "Huynh đệ ta không thích học tập! Ngươi khuyên nhủ hắn!"
Hứa Trân vẫn không hiểu: "Ta chỉ là—" nàng dừng lại nói, "Theo như các ngươi nói, ta chỉ là một người làm công nhật a!"
"Nhưng ngươi có thể khuyên chúng ta đi học toán khoa!" Người kia không nhịn được có chút kích động, sau khi nói xong lại nói, "Ngươi khuyên huynh đệ ta thích học, ta cho ngươi tiền."
Trả thù lao? Hơn nữa còn là làm việc tốt trả thù lao? Này rất tuyệt a!
Hứa Trân lập tức động tâm, đang chuẩn bị đáp ứng.
Bỗng nhiên nghĩ tới mình đã là Viên Ngoại Lang, hẳn phải rụt rè chút, không thể thấy tiền sáng mắt như vậy!
Hứa Trân làm dáng, khụ hai tiếng nói: "Tiền tài với ta như phù vân, đúng rồi, huynh đệ ngươi vì sao không thích đọc sách?"
Tên cầu trợ tìm xin ý kiến kia, thấy Hứa Trân hẳn thật sự có chút kiến thức, liền lôi kéo Hứa Trân đi về bên cạnh, cùng hai huynh đệ đang nói chuyện kia giữ một khoảng cách, phòng ngừa bị nghe trộm.
Đi tới bên cạnh một bụi cỏ nhỏ.
Người kia nhỏ giọng nói: "Đạo học!"
Hứa Trân hỏi: "Cái gì?"
Người kia giải thích: "Bởi vì huynh đệ ta cùng người trong nhà hắn, đều tín ngưỡng Đạo học! Chủ trương vô tri! Từ nhỏ hắn bị hun đúc, vẫn không học tập, cũng không luyện võ, chỉ có khi chơi xúc cúc là có chút khí lực."
Hứa Trân hỏi: "Vậy vì sao các ngươi biết?"
Người kia nói: "Phụ thân cùng làm quan trong triều."
Hứa Trân hiểu rõ, nhi tử đồng sự, trên bàn ăn tự nhiên không ít chạm mặt.
Người kia nói tiếp: "Huynh đệ ta suốt ngày xem sách Lão Trang, chúng ta khuyên hắn học tập thi khoa cử, hắn liền nói, cây lớn quá tốt, dễ dàng bị chặt, tán mộc ( cây rời rạc) bởi vì vô dụng, không ai chặt cây, mới có thể lớn thành đại thụ. Người cũng giống như vậy, học quá nhiều, hiểu quá nhiều, dễ dàng bị diệt khẩu, vậy thì còn không bằng không học."
Hứa Trân nghe gật đầu, rất tán đồng: "Này không phải rất có đạo lý sao?!"
Người kia trừng mắt nhìn Hứa Trân, nhỏ giọng chỉ trích: "Ta muốn ngươi khuyên hắn đọc sách! Không phải khuyên hắn không đọc!"
Hứa Trân nghĩ tới người này đồng ý dùng tiền giúp huynh đệ vươn lên là thiếu niên tốt, vội vàng nói: "Ta nghĩ đã."
Nàng rất phụ trách nghiêm túc suy nghĩ.
Trước đó đệ tử Đạo gia kia nói cây vô dụng, là từ [ Trang Tử ], thật ra phía sau còn một đoạn văn.
Nói về sau khi Trang Tử cùng đệ tử gặp phải nông gia giết gà, giết chính là con gà không gáy, cũng chính là gà vô dụng.
Đệ tử Trang Tử cảm thấy kỳ quái, tại sao cây vô dụng có thể giữ được tính mạng, mà gà vô dụng lại bị mất mạng, liền chạy tới hỏi Trang Tử.
Trang Tử biểu thị, đối với cây cùng gà, hữu dụng vô dụng tuy rằng mâu thuẫn, nhưng với người mà nói, cũng không mâu thuẫn, bởi vì con người có thể căn cứ tình huống thực tế mà tiến hành thay đổi.
Chỉ cần phù hợp thực tế, có thể cho ta sử dụng là được.
Hứa Trân cảm thấy nắm điểm này khuyên học là vừa vặn, liền nói cho đệ tử cầu viện kia nghe: "Ngươi xem hai điểm này là mâu thuẫn, vì vậy phải xem phù hợp với thực tế. Hiện nay thực hành toàn dân giáo hóa, trọng đọc sách, huynh đệ ngươi thuận thế đọc sách mới là vô vi. Nếu không đọc sách, ngược lại thành gà không thể gáy hoặc là tán mộc không cách nào làm gỗ, quá nổi bật!"
Đệ tử đá cầu kia nghe xong, bừng tỉnh gật đầu: "Phía sau quả thật có một đoạn giết gà, ta quá lâu không xem, đều sắp quên đi." Hắn nói rồi cảm thấy không an toàn, "Nhưng dù như vậy, hắn vẫn có thể nói về cố sự người Tống quốc bán mũ."
Hứa Trân hỏi: "Nói thế nào?"
Đệ tử đá cầu trước nói về cái cố sự kia: "Người Tống quốc muốn đi Việt quốc bán mũ, cảm thấy man di nơi đó chưa từng thấy mũ, mình nhất định có thể làm được một chuyện làm ăn lớn, nhưng đến nơi đó, mới biết phần lớn mọi người đoạn phát văn thân ( cắt tóc xăm mình), không cần mũ."
Nói xong dừng một chút, nói tiếp: "Cho nên huynh đệ ta sẽ nói, phải lòng dạ rộng rãi, thiên địa rộng lớn, không thể để tri thức ràng buộc."
Hứa Trân nói: "Tại sao có thể nghĩ như thế, vậy theo hắn nói, hắn đọc Trang Tử, không phải cũng là có tri thức, bị ràng buộc, làm sao lại có thể lòng dạ rộng rãi."
Đệ tử đá bóng nói: "Chúng ta hiểu đạo lý này, nhưng không biết khuyên bảo thế nào."
Hứa Trân nói: "Vậy thì hắn nói cố sự về Kiên Ngô cùng Liên Thúc(1), Kiên Ngô đọc sách ít, bởi vậy tầm mắt có hạn, không tin thế gian có thần nhân ( thần tiên), nếu hắn không đọc sách, không phải sẽ là Kiên Ngô lòng dạ không rộng rãi kia à."
⌈(1) Trong truyện nói Liên Thúc là người đọc sách ít, lòng dạ không rộng rãi, nhưng đọc qua cố sự thì thấy Kiên Ngô mới là người không tin có thần nhân. Mọi người đọc cố sự ở cuối chương. Cho ít góp ý, nếu sai ta sửa lại.⌋
Đệ tử đá cầu gật đầu: "Còn có—"
Hứa Trân há hốc mồm: "Thế nào còn có??"
Này thật không chịu yên mà! Khoản buôn bán này của mình, hoàn toàn là thiệt thòi a!
Đệ tử đá cầu kia hoàn toàn không hiểu nổi khổ trong lòng Hứa Trân, còn nói không ít lời hảo hữu thường nói, nói Tề Vật luận(2), rồi nói Nhân tính luận.
⌈(2)Tề vật luận: Bàn về lẽ các vật đều bằng nhau.⌋
Hứa Trân nghe tới phình não, lần lượt từng cái nghĩ tới nội dung phản bác, thật vất vả mới dao động được thiếu niên đá cầu này đi.
Thiếu niên hấp tấp chạy đi.
Không bao lâu, lại hấp tấp chạy trở về, nói với Hứa Trân: "Xong rồi! Thật sự xong rồi! Huynh đệ ta đứng dậy rồi!"
Hứa Trân vắt chân ngồi trên bậc thang, không tập trung hỏi: "Đứng dậy làm gì?"
"Vào trong nhà ngồi!" Đệ tử đá cầu nói, "Huynh đệ ta vừa nghe mình sẽ trở thành Kiên Ngô, hoặc như ếch trong giếng không có kiến thức, lập tức đổi sắc mặt, vào nhà cầm sách lên đọc!"
Hứa Trân hiếu kỳ: "Lúc trước các ngươi không phải như thế khuyên qua hắn sao?"
Đệ tử đá cầu nói: "Chúng ta đều khuyên thi khoa cử, sao có thể nghĩ tới còn có thể khuyên như vậy! Hắn vừa nghe tới khoa cử liền đau đầu, aiz—"
Hứa Trân nở nụ cười.
Đệ tử kia còn nói: "Ngươi làm công nhật thật sự khuất tài ( nhân tài không được trọng dụng), ngày mai ngươi lại tới chứ? Ta đi nhờ phụ thân tìm cho ngươi một chức vị lợi hại, lương bổng chắc chắn tốt hơn hiện tại!"
Hứa Trân cười ha ha nói: "Không cần không cần."
Đệ tử nói: "Phụ ta ta cùng a tỷ đều làm quan trong triều, sắp xếp chức quan có lẽ không làm được, nhưng tìm một phần công tác có thể diện là không thành vấn đề!"
Hứa Trân nói: "Thật không cần."
Người kia vô cùng nhiệt tình nói: "Ngươi ngàn vạn chớ khách khí với ta! Sau này nói không chừng còn muốn phiền toái ngươi!"
Hứa Trân không khách khí nói: "Vậy ngươi đem tiền lúc trước đáp ứng cho ta đi."
Vẻ mặt người kia cứng lại.
Hứa Trân chăm chú nhìn hắn.
Hắn trầm mặc một lát, phát hiện Hứa Trân không phải đùa giỡn, liền từ bên hông móc ra túi tiền, đổ ra mấy đồng tiền cùng chút bạc vụn, chậm rãi đưa cho Hứa Trân.
Đại môn học quán bị đẩy ra, phát sinh tiếng vang động.
Chủ sự ngồi trong phòng ở cửa nghe thấy tiếng vang, ngẩng đầu nhìn ngoài cửa sổ, nhìn thấy Hứa Trân muốn đi về, liền vội vàng đứng lên đi ra, chắp tay cung tiễn.
Hứa Trân cùng hắn phất tay rời đi. Phía sau, đại thụ xanh um tươi tốt che đậy nửa phiến mộc ốc màu nâu đỏ, ở trong gió liên tục lay động.
Học quán tiếng đọc sách vẫn oang oang, sắp tới giờ ngọ, ánh mặt trời trong trẻo, gió nam thổi tới, cuốn lên sóng nhiệt, khiến người ngáp liên thiên.
Trước khoảng đất trống một gian nhà gỗ màu nâu đỏ, Tuân Thiên Xuân đã đổi y phục học quán, đang ngồi quỳ ở chỗ ngồi, lại trở thành đệ tử bị khảo khoa cử.
Nàng ở trước án kỷ mở ra cuốn sách, cảm thụ xung quanh thay đổi nhiệt độ, người xung quanh trán chảy đầy mồ hôi, chỉ có nàng mặt đầy bình tĩnh, dường như không có cảm giác gì.
Hôm nay dạy chính là sử học.
Mấy ngày trước ban này đã dạy xong [ Hậu Hán thư ](3), bắt đầu giảng Ngụy truyện [ Tam quốc chí ](4).
Lão tiên sinh mày trắng râu trắng ngồi ở tiền diện, một tay đặt trên bàn trà, một tay cầm quyển sách đọc, âm thanh vẫn đục thì thầm: "Thái Tổ từ Từ Châu, Đôn(5) tòng chinh Lữ Bố...", phía dưới mọi người đã cụp mi buồn ngủ.
Lão tiên sinh điểm danh, hỏi một nam đệ tử ngồi ở trên đầu: "Tử Diễn, ngươi đọc tiếp đi."
Đệ tử kia luống cuống vội vàng đứng dậy, cầm sách lên, đem đoạn sau đọc một lần.
Lão tiên sinh nói: "Thiện ( tốt)."
Tiếp theo gọi Tuân Thiên Xuân, để Tuân Thiên Xuân giải thích nội dung đoạn văn này.
Tuân Thiên Xuân sớm nghe Hứa Trân nói đoạn văn này, giải thích cũng không phí sức, hầu như không sai lệch nói rõ ràng.
Lão tiên sinh mừng rỡ, liền khen ngợi nhiều lần "Thiện!", tán dương Tuân Thiên Xuân rất nhiều.
Sau đó lại hỏi không ít vấn đề, Tuân Thiên Xuân tuy không phải tất cả đều có thể nói được, nhưng biểu hiện trầm ổn trấn định, so với người bình thường tốt hơn rất nhiều, khiến cho lão tiên sinh cảm thấy người này không phải tầm thường.
Bên ngoài gõ chuông, bóng mặt trời chếch đi tới giờ hạ khóa.
Lão tiên sinh ôm sách đứng dậy, trước khi đi, tiến lên vài bước, hỏi dò Tuân Thiên Xuân: "Tử Xuân, trước kia ngươi đọc sách ở đâu?"
Tuân Thiên Xuân cung kính trả lời: "Giang Lăng."
"Nơi nào ở Giang Lăng?" Lão tiên sinh hỏi.
"Thanh Long Sơn." Tuân Thiên Xuân không thích nói chuyện, vẫn có chút khẩu âm người Hồ, lão tiên sinh kia nghe cảm thấy khó chịu, đăm chiêu ôm sách đi.
Chờ lão tiên sinh rời đi, xung quanh chen tới không ít người nói chuyện với Tuân Thiên Xuân, hỏi nàng trước kia học thế nào, có phải là thư viện lợi hại nhất hay không. Đương nhiên cũng có khoe khoang học quán, hạ thấp cảm giác tồn tại của tư học.
Tuân Thiên xuân gật đầu biểu thị lễ phép, không quá nhiều phản ứng.
Mọi người tự chuốc mất mặt rời đi.
Chỉ có một nữ đệ tử vẫn ngồi trước án kỷ Tuân Thiên Xuân, chưa từng từ bỏ kiên trì hỏi Tuân Thiên Xuân: "Ngươi từ thư viện Thanh Long Sơn?"
Tuân Thiên Xuân gật đầu.
Nữ đệ tử kia hỏi: "Làm sao ngươi biết nhiều như vậy, là tiên sinh thư viện dạy ngươi sao?"
Tuân Thiên Xuân nghĩ tới Hứa Trân, trong lòng gợn sóng, lại gật đầu.
Nữ đệ tử tiếp tục: "Tiên sinh nào? Ta có người quen cũng ở Giang Lăng, nghe nói có ba tiên sinh, ngươi là do sơn trưởng dạy dỗ sao? Tiên sinh khác sẽ không có bản lĩnh lớn như vậy đi."
Tuân Thiên Xuân không lên tiếng.
Nữ đệ tử hỏi một đống, Tuân Thiên Xuân một câu đều không nói, nữ đệ tử có chút sinh khí, hô: "Nói chuyện a."
Bước chân Tuân Thiên Xuân ngừng lại, đột nhiên nghĩ tới, mình và tiên sinh lần đầu gặp mặt, tiên sinh cũng gọi nàng như vậy, dường như là gọi tiểu câm.
Tuân Thiên Xuân nghĩ tới Hứa Trân, khóe miệng nhếch lên, tâm tình tốt hơn nhiều.
Nàng vẫn không lên tiếng, trực tiếp rời đi, xuất môn đi đến khóa trình võ học.
Nữ sinh kia cũng xem như được chiều chuộng từ nhỏ, lần đầu gặp người như Tuân Thiên Xuân, vô cùng tức giận, thề nhất định phải cho đệ tử mới tiểu ải tử ( người thấp bé) này nhìn thấy lợi hại của học quán!
Nữ đệ tử nghĩ như thế, hướng bốn phía xem xét, vừa vặn nhìn thấy mấy người chuẩn bị thay y phục đi võ học khóa.
Nàng suy nghĩ một chút, đến gần hô: "Này! Các ngươi giúp ta một việc!"
――――――
Qua thời gian bữa trưa, Tuân Thiên Xuân đứng trên sân đất trống lớn, chờ võ học khóa bắt đầu.
Nàng nhìn bia tên xa xa, bỗng nhiên nhớ tới Hứa Trân, cảm thấy hôm nay qua chậm hơn, nhấc ấm nước hướng trong miệng rót, dòng nước theo cổ chảy vào trong cổ áo.
Lúc này có hai nam đệ tử thân hình cao lớn, vai cõng dây thừng, đem y phục làm thành đoản đả(6) vũ trang, bên ngoài mặc một tiểu nhuyễn giáp.
⌈(6) Đoản đả: Là áo vạt chéo thân ngắn, Hán phục dành cho thường dân thời xưa, ngày nay vẫn thường thấy trong các võ quán cổ truyền.⌋
Hai người này chính là được nhờ tới tìm Tuân Thiên Xuân gây phiền phức.
Hai người nhìn thấy vóc dáng cùng với chân tay nhỏ nhắn của Tuân Thiên Xuân, trong lòng xem thường, thầm nghĩ giết gà mà dùng đao mổ trâu.
Bọn họ ở đối diện nở nụ cười, trực tiếp rút gậy ném về phía đùi Tuân Thiên Xuân, làm bộ bởi vì không cầm chắc.
Ai biết gậy còn chưa trúng, trong nháy mắt bay ra ngoài, Tuân Thiên Xuân giơ ấm nước lên, nhảy lên bậc thang cao phía sau tránh thoát.
Đây là lộ sổ ( chiêu số) nhà ai?
Hai người kia thoáng khiếp sợ, cũng không cảm thấy Trường An sẽ có nhân vật võ công lợi hại như vậy.
Bọn họ suy nghĩ chốc lát, lại rút ra côn tử, muốn dựa vào danh nghĩa tỷ thí cho Tuân Thiên Xuân xem chút lợi hại.
Nhưng chưa đi tới trước mặt Tuân Thiên Xuân.
Tuân Thiên Xuân đã nhảy xuống đất, khụy gối nhặt lên mộc côn, một tay cầm ấm nước, một tay cầm mộc côn gõ đầu gối hai người.
"A!!!" Một người bị gõ trong đó kêu to, hắn đau không chịu nổi, nhìn Tuân Thiên Xuân nghiến răng nghiến lợi hỏi, "Ngươi làm gì thế?!"
Tuân Thiên Xuân gõ xong, đem gậy ném trước hai người nói: "Còn các ngươi."
Hai người kia vốn là bị người ủy thác, đến tìm phiền phức, lúc này không thành công, còn làm mất mặt mũi, quả thật tức giận đến không tưởng nổi!
Bọn họ không bỏ được mặt mũi, lên cơn giận dữ, cầm lấy mộc côn nhào tới, dùng chiêu thức gia truyền hô: "Liều mạng! Chúng ta cùng ngươi liều mạng!!!"
Tuân Thiên Xuân sắc mặt không thay đổi, đem ấm nước cẩn thận từng chút để bên cạnh, sau đó bày quyền, đánh hai người một trận.
◍ ――― Hết chương 34 ――― ◍
⌈(1) Kiên Ngô hỏi Liên Thúc:
- Tôi thấy Tiếp Dư nói những lời khoa đại và không xác thực, đi mà không trở về, tôi sợ rằng những lời đó không biết đâu là cùng như dải Ngân hà, quái đản, bất cận nhân tình.
Liên Thúc hỏi:
- Ông ấy nói gì?
- Trên núi Cô Dạ xa xôi, có thần nhân ở, da họ trong trắng như băng tuyết, họ đẹp đẽ, mềm mại như gái trinh. Họ không ăn ngũ cốc, chỉ hít gió uống sương mà sống; họ cưỡi mây và rồng bay mà đi chơi khắp ngoài cõi bốn bể. Họ định thần mà làm cho vạn vật không bị bệnh tật, mùa màng năm nào cũng trúng. Tôi cho là nói bậy, không tin.
Liên Thúc bảo:
- Đúng vậy! Kẻ đui không thấy được những màu sắc, đường nét đẹp đẽ, kẻ điếc không nghe được tiếng chuông, tiếng trống. Nào phải chỉ hình hài mới đui điếc, trí tuệ cũng đui điếc nữa. Lời đó là nói về huynh đấy. Những thần nhân đó có đức cao nên hòa đồng được với vạn vật.
Người đời có cầu họ trị nước, họ cũng không thèm. Chịu khó nhọc về việc cõi tục này. Không có vật gì có thể làm hại họ được; nước có dân lên tới trời, họ cũng không bị chết đuối; trời có đại hạn tới nỗi kim thạch chảy ra, cháy cả rừng núi, đồng ruộng, họ cũng không thấy nóng. Dùng những trần cấu, cặn bã của họ có thể tạo thành những người như Nghiêu, Thuấn. Họ đâu có chịu lo những việc trần tục của chúng ta.
Một người nước Tống đem mũ lễ qua nước Việt bán. Nhưng người nước Việt cắt tóc, xâm mình, đâu có dùng những mũ ấy.
Vua Nghiêu trị dân, bình định hải nội rồi, bèn lên núi Cô Dạ ra mắt bốn hiền nhân [ là Hứa Do, Niết Khuyết, Vương Nghê, Bị Y ]. Khi trở về tới phía Bắc sông Phần (1.1), ông không biết gì nữa, quên mất thiên hạ của ông (1.2).
Nguyễn Hiến Lê dịch
Chú thích:
(1.1) Sông Phần nay ở tỉnh Sơn Tây.
(1.2) Vì bị bốn hiền nhân đó cảm hóa, không muốn trị dân theo chính sách hữu vi của mình nữa, mà chỉ muốn vô vi.⌋
⌈(3) Hậu Hán thư: Do Phạm Diệp biên soạn vào thế kỷ thứ 5, bao quát giai đoạn lịch sử Đông Hán từ năm 25 đến năm 220. Phạm Diệp sử dụng tư liệu từ một số cuốn lịch sử trước đó, gồm cả những tác phẩm của Tư Mã Thiên và Ban Cố, và nhiều cuốn sử khác.⌋
⌈(4) Tam quốc chí: Là một sử liệu chính thức và có căn cứ về thời đại Tam Quốc của Trung Quốc từ năm 189 đến năm 280, do Trần Thọ biên soạn vào thế kỉ thứ 3. Tác phẩm này hình thành từ các mẩu chuyện nhỏ kể về các nước Ngụy, Thục và Ngô của thời đại này, đồng thời là nền tảng cho cuốn tiểu thuyết lịch sử rất phổ biến là Tam quốc diễn nghĩa được viết vào thế kỉ 14. Tam quốc chí là một phần trong bộ Tiền tứ sử của tổng tập Nhị thập tứ sử, cùng với Sử ký, Hán thư và Hậu Hán thư.⌋
⌈(5) Đôn = Hạ Hầu Đôn; Thái tổ = Tào Tháo.
Hạ Hầu Đôn: Là một tướng dưới Táo Thào vào thời Tam Quốc ở Trung Hoa. Họ gốc của Tào Thào là họ Hạ Hầu vì thế ông và Tào Tháo có mối quan hệ họ hàng. Ông là anh của Hạ Hầu Uyên. Hạ Hầu Đôn nổi tiếng là người mãnh tướng anh dũng.
Khi Tào Tháo dựng nghiệp, dù biết Hạ Hầu Đôn là người nóng nảy, cương trực nhưng mến sự trung thành với bạn bè và gia đình, không khoan nhượng đối với kẻ thù, lại dũng mãnh, có sức mạnh hơn người nên Tào Tháo vẫn rất trọng dụng, coi Hạ Hầu Đôn như là hữu tướng quân của mình.
Truyền rằng trong trận chiến Hạ Bì diễn ra năm Mậu Dần (198), Hạ Hầu Đôn bị tướng của đối phương là Tào Tính phục kích dùng cung bắn trúng vào mắt trái. Tuy bị thương nhưng Hạ Hầu Đôn cắn răng chịu đau và không vì thế mà làm mất đi dũng khí, ông cất tiếng nói lớn: "Tim cha huyết mẹ, làm sao có thể bỏ được?", nói xong không ngần ngại lấy tay rút mũi tên, kéo luôn cả con ngươi mắt ra rồi đưa vào miệng mình mà nuốt. Ông cũng là người hảo hán luôn trung thành với Tào Tháo.⌋
