[Khả Lý]
2 trong số ngũ hổ tướng của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn là tướng Cao Mang và Đại Hành đã triển khai quân nghênh đón địch tại đây.
“báo...quân Mông Nguyên chỉ còn cách chúng ta 5 dặm”
“Báo...còn 4 dặm”
“...còn 3 dặm”
“Báo, quân ta y theo kế hoạch, tìm kiếm và phát hiện ra quân do thám Mông Nguyên, sau khi theo dõi đã biết được cách phát tín hiệu báo lộ tuyến ‘an toàn’ liền lập tức tiêu diệt bọn chúng, thay trang phục của chúng trở lại báo ‘an toàn’ giả cho quân Mông Nguyên rồi ạ”. 1 tên do thám về báo cáo.
“Tốt! Ngươi lui đi”. Đại Hành tướng quân phất tay ra hiệu cho tên lính.
“... còn 2 dặm”
“... còn 1 dặm”.
“Còn 500 thước”...
“Đội súng, cung tiễn chuẩn bị”. Tướng Cao Mang ra lệnh. Tất cả quân mang theo cung nỏ đều đã giương vũ khí lên chờ lệnh. Tiễn binh chia thành 2 nhóm lớn chia nhau ẩn núp, mai phục 2 bên đường, khi vó ngựa Mông Nguyên tiến đến vị trí đã định, Cao Mang tướng quân phát tín hiệu, tất cả các nhóm quân đồng loạt bắn tên và đạn về phía quân địch. Phía sau đường tiễn quân của Cao Mang mai phục 1 khoảng chừng 100m là hàng rào cây có đầu chống vót nhọn chỉa ra ngoài do quân Đại Việt dựng lên nhằm cản đường đi của địch quân. Sau hàng rào cây đặt máy bắn đá, khi quân Nguyên phi thoát qua nơi mai phục bắn tên sẽ bị chuyển vào tầm ngắm của máy bắn đá cùng 1 đội cung tiễn đứng sau rào chắn.
Cao Mang đi tiên phong, nhắm bắn thẳng vào 1 tên phó tướng quân Mông Nguyên, mũi tên lao nhanh cắm vào cổ tên phó tướng, hắn ngã ngửa ra sau, đoàn ngựa cũng bị giật mình, dừng vó, hý vang...quân đội Mông Nguyên bị mai phục bất ngờ, có chút rối loạn, nhất thời nhiều binh sĩ bắn trúng. Song chỉ 1 lát, chúng lại nhanh chóng lấy lại tinh thần, nhanh chóng bắn trả, tìm cách phá rào hủy máy bắn đá, 1 lúc sau quân Mông Nguyên chiếm được ưu thế, 2 quân lao vào nhau chém giết. Tình thế dần bất lợi, Cao Mang cùng Đại Hành hiệu lệnh cho quân rút lui ngay lập tức.
1 đường về đến Nội Bàng, quân của Cao Mang cùng Đại Hành y kế hoạch mà phối hợp nhịp nhàng cùng dân binh, dẫn dụ quân Nguyên đi qua các vị trí có bẫy, đa số là các rãnh hào sâu do dân binh đào khiến ngựa và quân lính bị mất thăng bằng ngã xuống hào, kế tiếp chúng lại phải đối mặt với là hàng rào chắn cùng máy bắn đá làm chậm tiến trình tấn công.
Sau nhiều giờ vật lộn, quân của Thoát Hoan cũng thoát khỏi cạm bẫy, nhưng hắn lại nhận được tin báo về sự quấy phá của quân Đại Việt tại các vùng đã chiếm được. Hắn cáu kỉnh cắt cử 1 vạn quân quay về trấn trụ quân Đại Việt. Sau đó cho quân hạ trại nghỉ ngơi, thống kê lại nhân số. Tổng lượng quân 17 vạn không tính quân được cắt cử đóng giữ các vùng chiếm được và thương vong”.
“17 vạn”, Thoát Hoan sững sờ, quân cử về trấn giữ khoảng 2 vạn, như vậy thương vong lên tới 1 vạn quân. Hiện tại do bị quân Đại Việt giữ chân mà hắn bị chậm hơn so với kế hoạch gần 1 ngày trời. Khả năng cánh quân tiến qua Chi Lăng đã tới Vạn Kiếp. Để xác nhận quân tình, hắn gọi chim ưng cấp tốc gửi thư đi.
Lính trinh sát Đại Việt gần đó phát hiện có chim ưng gửi thư đi, liền quay về nơi ẩn náu của chỉ huy Nguyễn Thế Lộc: “báo, đã phát hiện Thoát Hoan gửi thư bằng chim ưng để liên lạc với cánh quân của Ô Mã Nhi”.
"Ta biết, tiếp tục theo dõi”. Nguyễn Thế Lộc trả lời. Đoạn y lấy ra 1 tờ giấy nhỏ viết lên tin tức “Thoát Hoan hội quân Ô Mã Nhi gần Vạn Kiếp dùng thủy lẫn bộ”, rồi nhét vào trong ống tre nhỏ. Xong xuôi Nguyễn Thế Lộc đi ra phía 1 bãi đất trống, cầm 1 miếng thịt lớn, nâng tay phải có đeo sẵn 1 bọc da bảo vệ cánh tay lên ngang vai, huýt 1 tiếng sáo, chờ đợi.
Không đầy 5 phút, 1 con đại bàng to lớn đáp xuống bọc da trên cánh tay y. Nó nhanh nhẹn há mỏ ngậm lấy miếng thịt, Nguyễn Thế Lộc buộc ống tre nhỏ vào chân nó, đại bàng bay đi. Con đại bàng này là của Hưng Đạo Vương nuôi, khi xuất quân, ngài đã cho nó theo sát quân Đại Việt ở tuyến đầu để nhận thông tin tình báo.
Chừng 1 canh giờ sau thủ lĩnh quân Mông Nguyên Thoát Hoan nhận được tin báo từ Ô Mã Nhi. Hắn khẽ mỉm cười: “Hưng Đạo Vương, ngươi chờ đấy cho ta”. Tờ mờ sáng hôm sau, hắn ra lệnh cho quân nhổ trại tiến về đóng gần Vạn Kiếp thêm để phối hợp với cánh quân Ô Mã Nhi. Quân Mông Nguyên đi dọc theo đường sông ở trên bờ và đường thủy bằng thuyền bè đã cướp được từ dân binh Đại Việt, Thoát Hoan còn cho quân chặt gỗ cấp tốc đóng thêm vài trăm chiếc thuyền làm phương tiện hành quân.