Nguyễn Bành hồ hởi cầm lấy một tờ giấy có đóng dấu đỏ của quan lại chạy tới trước mặt ông Lúy .
_ Thầy xem này , con đỗ xứ rồi , được thi hương rồi !!
Ông Lúy vội cầm lấy tờ giấy lên xem , thấy đúng là giấy thông báo ngày 8/8 lên trấn Thanh Hóa thi Hương thì mừng rỡ xuýt chảy cả nước mắt .
_ Tốt ! Tốt ! Tốt lắm ! Ha ha ha... Khụ khụ khụ...
Nguyện Bành thấy vậy vội dùng tay vuốt ngực cho cha.
_ Thầy bình tĩnh , đừng kích động kẻo ho .
_ Làm sao mà không kích động được , con ta sắp đổi đời rồi , làm sao mà không vui được !!Hahaha !!
Ông Lúy cầm tờ giấy cười lớn , thậm chí còn vui hơn cả Nguyễn Bành .
Tuy tỉ lệ biết chữ thời này chỉ có 10% dân số , nhưng nếu tính lẻ cũng có chục ngàn người nên tất nhiên là không thể lấy nhiều người đi thi như vậy được .
Chính vì vậy mà trước kì thi Hương có một cuộc thi gọi là thi Xứ , chủ yếu cho sĩ tử chép lại tứ thư và ngũ kinh, ai chép đúng và chữ đẹp thì đỗ . Chép lại 9 quyển sách không sai chữ nào không phải chuyện dễ gì nên cuộc thi loại được đến hơn nửa số người tham dự.
Cuộc thi này được tổ chức trên toàn trấn, trừ người đạo đức không tốt , tuồng chèo , gánh hát , cùng phạm tội ra thì ai cũng được vào thi .Vì đây chỉ là kì thi xét tuyển nên dù đỗ không được làm quan , nhưng những người đỗ vẫn được dân kính nể gọi là ông xứ , đỗ đầu tỉnh thì gọi là đầu xứ .
Thời này thi cử chính là con đường lên trời , chỉ cần đỗ đạt cao ,được làm quan thì không chỉ một mà có khi cà dòng họ được thơm lây , cả danh lẫn lợi đều được thỏa mẵn , chính vì thế mà nhiều nhà tình nguyện bán trâu bán ruộng vẫn muốn cho con cái ăn học.
Quang Anh thấy vậy cũng vui mừng , dù gì việc Nguyễn Bành đỗ cao với hắn chỉ có tốt chứ không xấu, biết đâu sau này còn được thơm lây.
_ Hay quá , thế anh định bao giờ lên trấn đi thi .
Nguyễn Bành suy nghĩ một lát rồi nói.
_ Chắc phải 2,3 hôm , tao còn phải thu dọn đồ đạc cùng sách vở đi thi nữa.
Ông Lúy gật đầu.
_ Đúng , phải đi sớm lấy trước kẻo đến muộn không còn phòng trọ mà ở , để thầy thu xếp đồ đạc đi cùng mày .
Nguyễn Bành nghe thế thì không đồng ý.
_ Người thầy còn yếu, đường từ đây lên trấn lại gập ghềnh , con sợ..
Ông Lúy bịu môi, lắc đầu.
_ Mày khéo lo ,có tí bệnh mà chúng mày làm như sắp chết đến nơi , cỡ như mày thầy cầm một tay quăng ra chuồng lợn còn được.
Quang Anh cũng đồng tình với Nguyễn Bành .
_ Anh Bành nói đúng đấy thầy , đường xá lên trấn mưa gió thất thường , lỡ đang đi mà bệnh của thầy tái phát thì anh Bành lấy tâm trí đâu mà thi .
Ông Lúy nghe vậy thì trầm ngâm không biết gì , người ta hay nói " bệnh đến như núi đổ , bệnh đi như tằm nhả tơ" .Ông Lúy hai tháng nay tuy đỡ được chút nhưng bệnh tình ngày một nặng ,thậm chí đi đường cũng vẫn phải chống gậy , ho ngày một nhiều , mới 2 tháng mà mất hơn chục kí .
Tình trạng sức khỏe như vậy thì hoàn toàn không thể đi cùng Nguyễn Bành lên trấn được.
Nhìn thấy ông thầy như vậy thì hắn nói tiếp .
_ Hay là để con đi cùng anh Bành cho , có gì trên đường cũng bảo vệ cho anh ấy được.
Hắn cũng tò mò muốn xem khoa cử thời này thế nào, với cả sau này muốn làm quan hay làm cướp cũng phải đi một lần cho biết cơ chế triều đình.
Nguyễn Bành nghe thế cũng vội gật đầu.
_ Đúng đấy thầy ,võ nghệ Quang Anh đến cả hổ còn đánh chết được thì sợ gì bọn giặc cướp trên đường , con cũng yên tâm mà đi thi .
Ông Lúy nhìn hai đứa trước mặt rồi thở dài , biết bọn nó nói có lí nên cũng thỏa hiệp .
_ Đúng là già rồi !! Bọn mày muốn thế cũng được . Bành vào chuẩn bị đồ đạc khởi hành , ngày mai thầy mở cỗ rồi ngày kia hẵng đi .
Nguyễn Bành đỗ xứ chuẩn bị thi hương là chuyện vui , nhà ông Lúy lại khá giả nên theo quan niệm người xưa nên mở cỗ khao làng để dân làng đến chúc phúc, cầu may cho người đi thi đỗ đạt , bình an.
Nguyễn Bành vâng lời vào trong nhà thu dọn đồ đạc , ông Lúy lại gọi Thị Linh cùng Sứt chạy đi từng nhà trong làng mời cỗ, còn gọi cả mấy tá điền đến phụ giúp một tay .
Ông Lúy với Quang Anh thì đi ra chợ chọn mua 10 con gà trống to , hai con lợn béo gần hai tạ khuân về để mai thịt khao làng, ông Lũy còn mở cả bồ thóc mới cùng gạo nếp để chuẩn bị ngâm để đồ xôi .
Thời buỗi đói kém . mỗi nhiều nhà mỗi ngày chỉ giám ăn một bữa thì cỗ như vậy có thể coi là cỗ to lắm rồi , mỗi người một việc chẳng mấy mà cả làng đã biết tin.
Buổi chiều các bà , các cô cùng đàn ông trong làng cũng đến nhà phụ việc , người ở quê đều như vậy ,mỗi lần trong làng có cưới xin hay cỗ bàn , ma chay thì mọi người đều đến giúp một tay .
Ngày hôm sau, trời còn chưa sáng thì đã nghe thấy tiếng mổ lợn vang khắp nhà , bốn năm người đàn ông đứng giữ lợn rồi trọng tiết sau đấy mổ thịt .
Người Việt không cấm đàn ông vào bếp như nhà Minh , trừ những người theo Nho thì không nói , chứ con lợn tả tạ thì làm sao bắt phụ nữ thịt rồi đàn ông đợi ăn được , nên thường việc nấu nướng ,mổ xẻ là việc của đàn ông, việc đàn bà là bưng bê cùng rửa dọn.
Hôm nay Quang Anh lo việc bếp , đồ ăn đều là hắn chỉ huy nấu nướng , cỗ chưa lên bàn mà dưới bếp đã thơm nức mũi.
Hôm nay nhân vật chính là Nguyễn Bành nên thanh niên này ở trên nhà chính tiếp khách cùng ông Lúy , người có danh vọng trong làng từ lí trưởng , phú ông , thầy đồ đều đến chúc mừng . Đặc biệt là thầy đồ , hôm nay mặc một bộ ngũ thân mới toanh ngồi cùng ông Lúy , trò giỏi thì thầy được nhờ , ông đồ vui mừng cũng không kém gì ông Lúy.
Nguyễn Bành đứng trên nhà nhìn Thị Lan đang bận rộn dưới bếp, Thị Lan như cảm nhận được mà quay mặt ra sau nhìn hắn , hai người nhìn nhau rồi thị lại cười bẽn len.
Thời này không có mấy đứa trap boy hay trap girl bố láo, chuyện trai gái thề non hẹn biển vẫn còn uy tín thề mười chắc vẫn được bảy .
Qua mấy tháng bị Nguyễn Bành dụ dỗ đớp mỏ thì hai người cũng hẹn ước với nhau sau khi thi về sẽ cưới Thị Lan .Thị Lan cũng nhân cơ hội này đến nhà người yêu thể hiện trình độ nữ công gia chánh mong lọt được vào mắt cha chồng.
Lát sau Quang Anh cho người bưng một mâm cỗ lên bàn thờ để cha con ông Lúy thắp hương cầu tổ tiên phù hộ cho Nguyễn Bành .
Thắp hương xong thì mọi người bắp đầu vào cỗ , người hầu cùng tá điền chạy tới lui bưng bê thức ăn toát mồ hôi .
Cả làng có mỗi mình Nguyễn Bành đỗ xứ , lại là cỗ chức mừng nên được đặc cách ngồi mâm trên cùng các cụ trong làng, ai đấy đều khen lấy khen để thanh niên .
Dù sao thì nếu Nguyễn Bành đi thi mà đỗ cao thật thì cả làng này mát mặt , hắn mà được làm quan thì lúc đấy muốn nịnh chưa chắc được thấy mặt . còn nếu không đỗ thì cũng chả mất gì , dù sao quen biết với người có học cũng chẳng xấu.
Nhiều người đến dự cỗ nhìn Bành rồi nhìn Anh , đều khen ông thầy có tài dạy người một văn một võ đủ cả , sau này chắc chắn sẽ hưởng phúc .
Mọi người vui vẻ ăn uống suốt từ sáng đến chiều , ông Lúy cùng Nguyễn Bành say phải bê vào trong buồng ngủ.
Quang Anh cũng hơi ngà ngà , tại mấy ông học trò cũ cũ của ông Lúy cứ ép hắn uống , may mà rượu không nằng chứ hắn cũng nằm rồi, gọi người khiêng mấy tên võ sinh say khướt về nhà xong thì hắn cũng đâm đầu vào giường ngủ .
Việc còn lại đã có Thị Linh cùng Sứt lo dọn dẹp .