Cố Đại Hà im lặng.

- Nhà mình à, mình nói đi.

Tiểu Trần thị dùng cùi chỏ chọc chàng.

- Chúng ta không có tiền mà. Không phải mình không biết năm đó bác cả đi học tốn bao nhiêu tiền. Vốn gia đình có cuộc sống khấm khá, mấy ngày lại được ăn một bữa thịt cá. Sau này phải bán bao nhiêu đất cho bác cả ăn học, cha mẹ cũng có ý kiến nên ông nội vừa mất là đã ở riêng ngay. Bây giờ mình bảo cả nhà bỏ tiền cho Xuyên Tử đi học, tôi sợ cha mẹ không đồng ý. Hơn nữa, còn em trai kìa, có thể nó cũng có ý kiến hay không?

Cố Đại Hà rốt cuộc cũng mở miệng.

Chàng nhìn cơ thể ốm yếu của con trai mình, trên khuôn mặt trắng trẻo mềm mại lại hơi đỏ ửng, miệng hơi mở, lồng ngực hơi phập phồng, đang ngủ rất say. Nhớ tới ngôn hành cử chỉ bình thường của con trai hoàn toàn khác với đám khỉ con dơ dáy trong thôn.

Chàng cũng không nỡ để con trai mình lớn lên chỉ có thể làm nông, bán mặt cho đất bán lưng cho trời như chàng, bận rộn từ đầu năm đến cuối năm, quần quật từ sáng đến tối. Chàng cũng mong con trai được đi học, con trai giỏi tính toán như vậy, dù sau này không thể thi cử thì cũng có thể lên trấn trên làm người thu ngân mà đúng không?

Khi chàng làm công nhật ở trấn trên đã từng nhìn thấy người thu ngân, không cần phải làm việc chân tay, còn được hầu hạ trà nóng và điểm tâm. Không giống những người làm việc như bọn họ, đổ mấy lít mồ hôi mà chẳng thể uống một ngụm nước.

- Nhà mình à, em hỏi mình, chúng ta chỉ có một đứa con trai như vậy, sau này mình lớn tuổi, khi triều đình trưng lao dịch, con trai ta có thể làm được những công việc đó không?

Thấy tướng quân có chút do dự, tiểu Trần thị vội vàng cổ động:

- Sức khỏe nó không tốt, thế chẳng phải là đòi mạng nó ư? Chúng ta chỉ có một đứa con trai, nếu sau này chú hai có thêm con trai thì cũng chẳng phải là máu thịt của chúng ta.

Cố Đại Hà lại giật mình.

Đúng vậy, các loại thuế má ở tân triều ít hơn tiền triều rất nhiều, không cần phải nộp các loại thuế phức tạp và lộn xộn, bọn họ chỉ cần nộp ba phần thuế nông nghiệp theo số mẫu đất, nhưng thuế dân cư phải nộp vẫn phải có. Từ ba tuổi trở lên, mỗi người phải trả một trăm văn tiền mỗi năm, bất kể nam nữ. Bây giờ cả nhà là chín trăm văn. Sang năm con gái Tam Nha của chú hai sẽ được ba tuổi, đến lúc đó phải nộp một lượng bạc.

Đây là một khoản thanh toán cố định, về sau, khi số lượng người trong gia đình tăng lên, nó sẽ chỉ tăng lên.

Hiện tại, thu nhập cố định hàng năm của gia đình ước tính chỉ có ba, bốn lượng.

Ngoài ra, hàng năm trong nhà còn cần cử ra một nam đinh đến địa điểm chỉ định của triều đình để làm lao dịch, hàng năm cần phải làm lao dịch hai mươi ngày. Làm không công, không có bồi thường, công việc lại nặng, nếu không phải lao động cường tráng thì sau khi trở về sẽ bệnh nặng một trận.

Cơ thể nhỏ bé của con trai mình có thể chịu được không?

- Chỉ cần con trai chúng ta thi được tú tài thì không phải nộp thuế, không phải làm lao dịch, còn có thể được miễn thuế ba mươi mẫu đất. Con trai thông minh như vậy, em cảm thấy nó nhất định có thể thi được. - Giọng điệu của tiểu Trần thị vô cùng chắc chắn.

Cố Đại Hà nghĩ về những hành vi thường ngày của con trai mình thì cũng gật đầu đồng ý, vừa nghĩ đến việc con trai mình trở thành ông Tú Tài là lòng chàng tràn đầy hưng phấn.

Nhà họ Cố xưa chưa từng có Tú Tài nào đâu!

- Ý kiến ​​của chú hai hoàn toàn không quan trọng. Quan trọng nhất là của cha và mẹ. Chỉ cần họ đồng ý thì sẽ không có vấn đề gì.

Giọng điệu của tiểu Trần thị rất bình tĩnh, thị tiếp:

- Em biết ngày thường mẹ không thích bác cả, cũng không thích việc mấy người mình đọc sách viết chữ, sợ anh em mình không thu xếp được cho gia đình. Nhưng em cho rằng chỉ cần nghĩ ra cách hay để thay đổi ý kiến ​​của mẹ là được rồi. Đến lúc đó không cần chúng ta làm gì, mẹ cũng sẽ sắp xếp được thôi.

Thị đến gần Cố Đại Hà, thì thầm vào tai chàng vài lời.

Cố Thanh Vân, người giả vờ ngủ trên giường, căng tai ra vẫn không nghe thấy gì. Nhưng cậu vẫn rất hào hứng, không uổng công ngày thường cậu luôn ám chỉ với mẹ.

Kể từ một năm trước, khi sức khỏe cậu tốt hơn, cậu mới có tinh lực suy nghĩ xem về sau mình nên làm gì. Sau khi nhìn thấy người trong nhà làm việc vất vả, cậu tuyệt đối không muốn làm ruộng nữa.

Kiếp trước cậu cũng lớn lên ở nông thôn, thời đó có lúa lai phân bón, một mẫu ruộng nước có thể thu hoạch một ngàn cân, thậm chí hai ngàn cân tùy theo hoàn cảnh. Dù thế nhưng cũng chẳng nghe nói có ai trong thôn có thể làm giàu bằng việc làm ruộng.

Bây giờ ở thôn Lâm Khê, một mẫu đất sản xuất trung bình ba thạch lúa, tương đương khoảng một trăm tám mươi cân.

Ruộng lúa của nhà họ Cố được chăm sóc tốt, bón phân đầy đủ, có hai trăm năm mươi cân. Ruộng nước nhà bọn họ được chia mười mẫu, có thể thu hoạch được hai ngàn năm trăm cân. Lúa sớm thì ba văn tiền một cân, nếu bán hết thì được khoảng bảy lượng năm trăm văn.

Lúa nước một năm hai mùa, lúa muộn ăn ngon hơn, giá lên bốn văn tiền một cân, được mười lượng.

Sau khi thu hoạch lúa muộn phải tiến hành trồng khoai trên ruộng nước. Đến đầu tháng ba năm sau phải thu hoạch, vì đã đến thời kỳ cấy mạ, không thể cản trở việc gieo trồng lúa nước.

Tại thời điểm này, khoai tây không lớn lắm, không phải là thời điểm chín tốt nhất. Vả lại giá khoai tây thấp, một văn tiền một cân, mỗi mẫu có thể thu hoạch được khoảng năm trăm đến tám trăm cân, nhà họ Cố có thể thu được sáu trăm cân. Hàng năm còn phải dành ra một mẫu trồng cải củ và cải ngồng, chỉ có chín mẫu dùng được, tức là thu nhập được năm lượng bạc bốn trăm văn tiền.

Nhà còn tám mẫu ruộng cạn, chỉ trồng được ngô hoặc khoai, năng suất của hai loại này nhỉnh hơn khoai tây một chút, mỗi mẫu được khoảng sáu trăm cân, giá bán cũng rất thấp, nếu một văn tiền một cân thì tổng cộng được bốn lượng tám trăm văn.

Ruộng cạn không thể trồng khoai lang hàng năm, phải trồng lần lượt các loại cây khác như đậu tương,... mới có thể màu mỡ được.

Đây là thu nhập của ruộng đất, tổng cộng là hai mươi bảy lượng bảy trăm văn.

Ngoài ra, trong nhà dệt vải, ông nội làm nghề mộc, cha và chú hai có thu nhập từ lao động bán thời gian, cả nhà họ Cố mười miệng ăn có tối đa ba mươi lăm lượng bạc một năm.

Số bạc này còn phải dùng để nộp thuế, ba phần thuế nông nghiệp chỉ thu lúa và lúa mì, bản địa thu lúa, những thứ khác như khoai lang và khoai tây thì không thu. Nếu chuyển mười mẫu ruộng nước thành ngân lượng thì cần phải nộp năm lượng ba trăm văn.

Ruộng cạn chỉ cần đóng thuế nông nghiệp hàng năm là hai trăm văn tiền một mẫu, cộng lại là khoảng một lượng sáu trăm văn tiền.

Vì vậy, tổng thu nhập hàng năm của nhà họ Cố là khoảng hai mươi tám lượng bạc.

Trong Hồng Lâu Mộng, tác giả từng nói rằng với hai mươi bốn lượng, hộ gia đình nghèo có thể sống qua một năm. Mà ở thôn Lâm Khê, mỗi người tiêu ít nhất hai lượng mỗi năm, nên mỗi năm chỉ còn lại tám lượng.

Tuy nhiên, Cố Thanh Vân vẫn chưa tính phí tổn của hạt giống, trừ thuế dân cư và phí hạt giống, thu nhập của gia đình nhiều nhất chỉ có năm, sáu lượng.

Đây đã là trạng thái rất lý tưởng rồi, còn phải nhờ ông trời mở mắt, là năm mưa thuận gió hòa. Lỡ như có chuyện ngoài ý muốn thì thu nhập lại giảm sút.

Kể từ khi Cố Thanh Vân tính toán thu nhập của gia đình xong, cậu cảm thấy làm nông thực sự không có tương lai, sau này cậu có làm ruộng cả đời cũng không thể làm giàu được. Dù sao bây giờ cũng có khoai tây, khoai lang và ngô rồi, tất cả đều là những loại cây trồng cho năng suất cao trong thời hiện đại. Nhưng ở đây, phân bón chỉ có thể lấy từ con người và heo, quá ít, hoàn toàn không đủ khiến ruộng màu mỡ, nếu mua từ trấn trên hoặc từ những nhà khác trong thôn lại là một khoản chi phí khác.

Bên cạnh đó, giống của các loại cây trồng này chưa được cải tiến, năng suất chắc chắn không cao như thời hiện đại, nếu đạt sáu trăm cân đã là bội thu rồi, còn phải cày sâu cuốc bẫm, tốn nhiều nhân lực. Hằng năm người trong thôn còn phải trộn một ít rau dại với rau xanh nhà mình trồng mới miễn cưỡng lấp đầy bụng.

Thời xưa, sĩ nông công thương, giai cấp rõ ràng. Nhưng chỉ cần sống tốt, dù có phải kinh thương cậu cũng không chê, nói cho cùng cũng có tiền mà. Nhưng cậu lại nghĩ, mỗi triều mỗi thời, các thương nhân giàu có đều là những con heo béo bị giết thịt, bị người ta xẻ thịt hết miếng này tới miếng khác, thực sự không có cảm giác an toàn, địa vị quá thấp.

Còn phải tìm một người chống lưng cho mình, nếu không rất có thể sẽ tan nhà nát cửa.

Cái chính là cậu không tìm ra cách kinh doanh, cách kiếm tiền.

Bây giờ đã có cả khoai tây, ngô và khoai lang, người trong thôn rất thích ăn món heo xuống nước, đi muộn một chút thôi là đã rất khó mua. Cá chạch, cá chình, cá sông rạch ít nhất cũng là món thịt, dù phí dầu và có mùi tanh, nhưng hầu hết đều được thôn dân tìm về ăn.

Khi chạy nạn, đất sét cũng ăn, rễ cây cũng đào, càng khỏi nói tới những thứ dưới sông. Bây giờ trên con sông nhỏ trong thôn, có mấy đứa trẻ lông bông ngày ngày đều đánh bắt cá.

Những thứ khác, bảo cậu đi làm kinh thương phát tài, nhất thời cậu thật sự không nghĩ ra.

Về "công", ông nội cậu là thợ mộc, nhưng ở nông thôn, hầu hết đàn ông đều biết làm nghề mộc, làm một cái ghế đẩu hay gì đó đều tự làm được, dù sao cũng không tốn tiền. Chỉ những người cẩn thận hơn mới thuê một thợ mộc chuyên môn đến làm.

Đi học các nghề thủ công khác? Bây giờ toàn là truyền nam không truyền nữ, chú ý đến việc "dạy đồ đệ giỏi sư phụ chết đói", đi làm người học việc chẳng khác gì đi làm đứa ở, việc gì cũng phải làm. Sư phụ thì che giấu bí quyết vô cùng gắt gao, cuối cùng chưa chắc có thể học được bản lĩnh thật sự.

Dù sao học nghề cũng phải rất vất vả, hơn nữa công việc này không thích hợp với cậu, trông bản thân cậu cũng không chịu được cái vất vả đó.

Cuối cùng, chỉ có thể phát huy sở trường của mình, đó là đi học. Mười mấy năm đi học sẽ luôn có một số kinh nghiệm, cho dù bây giờ là chữ Hán phồn thể, song Cố Thanh Vân cảm thấy mình chắc hẳn giỏi hơn dân bản xứ một chút.

Ngoài ra, địa vị của người đọc sách vào thời cổ đại rất cao, nếu may mắn có thể thi được tú tài, vậy sẽ được vào giai cấp "sĩ". Các quan nhỏ và du côn lưu manh cũng không dám tùy tiện bắt chẹt ngươi.

Cộng thêm thể trạng của mình, từ khi ba tuổi, Cố Thanh Vân đã quyết tâm nhất định phải khiến gia đình cho mình đi học.

Nhưng đọc sách là một việc rất tốn kém, làm sao mới có thể khiến gia đình đồng ý đây? Thật là đau đầu.

Mấy năm trước khi vừa đến đây, tin rằng nhà họ Cố vẫn có một khoản tiền tiết kiệm, nhưng ruộng đồng thời đó còn rất cằn cỗi, chắc chắn số tiền kiếm được không nhiều như bây giờ, cộng với việc cậu và thằng em họ Nhị Oa Tử lúc đó đang bị bệnh nên tốn tiền, đặc biệt là cậu phải tốn rất nhiều tiền, năm ngoái lại mới lợp ngói, chắc là bây giờ trong nhà không còn tiền tiết kiệm nữa.

Vì vậy, những lời nói trong lúc bình thường của cậu luôn như cố ý như vô tình ám chỉ với tiểu Trần thị.

Bây giờ sắp gặt hái được thành công rồi.

Cậu biết tiểu Trần thị là một người rất khôn khéo, chỉ cần lập kế hoạch đúng đắn, hẳn sẽ có thể thành công.

- Được rồi, cứ làm theo lời mình nói đi. Đúng rồi, gia đình chúng ta hiện có bao nhiêu tiền? - Cố Đại Hà cảm thấy khá đáng tin sau khi nghe những lời vợ nói.

- Em và Đại Nha đã lén đan một ít túi lưới đi bán, cộng với số tiền mình kiếm được từ làm công ngắn hạn, bây giờ có một lượng rồi.

Tiểu Trần thị rất đắc ý, có thể tiết kiệm được nhiều tiền như vậy trong một năm dưới con mắt của mẹ chồng đáng để thị tự hào.