Truyện Không Gia Đình thuộc thể loại tiểu thuyết . Truyện đưa người đọc vào chuyến phiêu lưu hấp dẫn của chú bé Rémi với đủ mọi tâm trạng từ thích thú, bất ngờ, hồi hộp, đau lòng, thậm chí có những lúc trở nên tuyệt vọng… để đi đến những bất ngờ, những thăng hoa của hạnh phúc trong tình yêu bạn bè, tình yêu gia đình. Tuổi thơ của Rémi không phải là sự bình yên trong vòng tay của cha mẹ hay phải sống trong sự lạnh lùng của cha dượng mà là tuổi thơ của những chặng đường lang thang đầy gian khổ trên đất nước Pháp.

Trong cuộc hành trình của cuộc đời, cậu đã được chứng kiến biết bao nhiêu những trái ngang trong quãng đời mình đã đi qua. Có lúc tưởng chừng như không thể vượt qua sự khắc nghiệt của số phận nhưng cậu đã vượt qua được bằng nghị lực sống của mình để đến cuối cùng Rémi đã nhận được hạnh phúc, đó là được gặp lại mẹ ruột của mình. 

Truyện là một cuộc hành trình của Rémi với những người bạn nhỏ của cậu bé. Nó được viết để ca ngợi những phẩm chất cao quý, tinh thần tự lập và tình bạn cao cả. Đồng thời nó cũng phản ánh cuộc sống khốn khó của những người dân lao động trong xã hội cũ. Và nó còn thể hiện được tình thương người giữa các tầng lớp lao động nghèo khổ.

Không giống với những đứa trẻ được sống êm ấm trong vòng tay của cha mẹ và gia đình, Rémi biết đến cuộc sống qua những trải nghiệm chân thật của bản thân. Thực tiễn đã dạy cho cậu những kiến thức và kinh nghiệm sống. Sát cánh bên cậu là người thầy và những người bạn tốt bụng đáng yêu trong rạp xiếc. Lớp học của Rémi không bó hẹp trong không gian một lớp học hay một ngôi trường mà đó là cuộc sống, là thế giới bao la đầy rẫy những khó khăn thử thách với một cậu bé hãy còn khờ dại. Chính những khắc nghiệt đó đã dạy cho cậu những bài học đầu tiên về tình người, tình nghĩa, tình bạn. Cậu vẫn cố gắng vươn lên dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất, vẫn cố gắng học chữ từ những miếng gỗ dẽ do cụ Vitalis dùng dao khắc lên, bằng khả năng của mình lao động một cách chân chính để kiếm sống. Và cũng có khi cậu được nuôi nấng đàng hoàng, no ấm. Nhưng dù ở đâu, trong cảnh ngộ nào, Rémi vẫn noi theo nếp rèn dạy của ông già Vitalis giữ phẩm chất làm người, ngay thẳng, gan dạ, tự trọng, thương người, ham lao động, không dối trá, nhớ ơn nghĩa, luôn làm người có ích.

Những người bạn luôn bên cạnh Rémi là chú bé nghệ sĩ Mattia khôn ngoan, lanh lợi, sống hết mình với bạn, con chó Capi khôn như người và rất có nghĩa,  con khỉ Joli-Cœur láu lỉnh và đáng thương. Qua ý chí quyết tâm học hỏi của nhân vật chính Rémi và cậu bạn Mattia, truyện cũng cho người đọc thấy rằng sự học là mãi mãi, chúng ta có thể học ở mọi lúc mọi nơi, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh chỉ cần chúng ta không nản lòng và quyết tâm chắc chắn chúng ta sẽ gặt hái được thành công.